یادداشتی درباره مسئله مدرسه: تأملی درباره حرفۀ معلمی

یادداشتی درباره مسئله مدرسه: تأملی درباره حرفۀ معلمی

یادداشت دکتر مریم بنی‌عامریان درباره مسئله مدرسه
«معلمم و می‌خواهم درباره حرفه‌ام تأمل کنم، تأمل و تفسیر کردن، رکن روش‌شناسانه و اندیشه جامعه‌شناسانه و انسان‌شناسانه». مگرغیر این است که معلمی تأمل کردن و تفسیر کردن و اندیشیدن می‌طلبد.

کتاب را به دست گرفته‌ام و از لحظه شروع خوانش، دریچه‌ای نو و همزمان آشنا در من جاری می‌شود؛ و قلم نویسنده چه مهربان و چه روان از قصه غم‌انگیز مدرسه مدرن در ایران و مفهوم‌شناسی معلمی ایرانی گره‌گشایی می‌کند. از مدرسه نوشته است و کالبد بی‌جانش، از انسان و فهم شهروندی و از معلمی و حال و روز آن در جامعه امروز ما! از نوشتن و اندیشیدن و باز هم اندیشیدن و گسیختگی یادگیری، انسان و طبیعتی که در سرزمین‌مان با بی‌رحمی به ورطۀ نابودی رسانیده‌ایم. از پداگوژی و رویه حافظه‌محوری که دست از سرش بر نمی‌داریم و در مقابل، پداگوژی یادگیری‌محور را به فراموشی سپرده‌ایم و رد پای مسیر تاریخی که چگونه امروز اینجا و در لبه پرتگاه مرگ مدرسه و مرگ سوژه رسیده‌ایم.

مسئله معلمی «مسئله مدرسه و فرهنگ و جامعه معاصر است و فرهنگ امری نشانه‌شناسانه» و «کار انسان‌ها، خلق نشانه‌ها و کار فرهنگ خوانش این رمزگان» و «معلم پاره‌ای از مدرسه است، مدرسه پاره‌ای از مدرنیته و مدرنیته شیوه‌ای از اندیشیدن و زیستن».

کتاب را به‌دست گرفته‌ام و ذهنم قدم به قدم با قلم نویسنده پرواز می‌کند؛ قلمی پر از نشانگان دغدغه‌مندی، قلمی پر جان و اندیشمند. ذهنم را به واکاوی آزاد اندیشانه چرایی آنچه که امروز به نام مدرسه و معلم در ایران شناخته‌ام فرا می‌خواند. کتاب لحظه‌ای از دستم جدا نمی‌شود و خوانشم شهادت می‌دهد که همه عبارات و ایده‌های کتاب مسئله مدرسه به قلم دکتر نعمت الله فاضلی استاد انسان‌شناسی، برآمده از دغدغه‌مندی و قلب اوست و همین کتاب را دلنشین و متن را شیوا و آشنا نموده است. همانا سخنی که از دل برآید لاجرم بر دل هم می‌نشیند.

و چه زیبا و به درستی نویسنده، کتاب را به معلمان ایران‌زمین «همه آن‌ها که به ما می‌آموزند چگونه بیاموزیم» تقدیم کرده است.

خواندن عمیق این کتاب را به تمامی معلمان و دغدغه مندان، مادران و پدران و حتی دانش‌آموزان سرزمینمان ایران توصیه می‌کنم.
آبان غم‌انگیز ۱۴۰۱

مریم بنی‌عامریان
دانش‌آموخته دکتری برنامه‌ریزی درسی
دانشگاه تهران