یادداشتی درباره کتاب تدریس ترازمند از دکتر نعمت الله فاضلی

«تدریس ترازمند» نوشته غلامرضا خاکی استاد برجسته دانش مدیریت و ادب‌پژوه بلندآوازه، یکی از کتاب‌هایی است که انتشارات هوش ناب به تازگی منتشر کرده است.

خاکی در این کتاب، ۱۰۱ آموزه از سی سال تدریس دانشگاهی‌اش را روایت می‌کند. در میان ده‌ها هزار مدرس و استاد دانشگاه، شاید آنها که تاکنون تجربه‌های دوران معلمی‌شان را ثبت کرده‌اند، به تعداد انگشتان دست نرسد.

خاکی که دغدغه بهبود حکمرانی در ایران را دارد و در عین حال، مولاناپژوه و ادب‌شناس توانایی است. توانسته در “تدریس ترازمند” اثری ماندگار و اثرگذار خلق کند.

این اثر ویژگی هایی دارد که خواندن آن را برای هر معلم مدرسه و مدرس دانشگاه، سودمند و ضروری می‌کند:

نخست اینکه خاکی از آب و خاک و حال و هوای ایران روییده و برآمده است. تجربه های او تجربه هایی تماما ایرانی است. مسئله فقط این نیست که به زبان فارسی نوشته و صدایی از درون خانه‌ی ما را روایت کرده است. بل مهمتر، روایت خاکی ساختار هدایتگر و آموزنده‌ای دارد و معلم و مدرس با خواندن هر آموزه، راهی برای بهتر کردن کیفیت کلاس درس خود می‌یابد.

خاکی به ما می‌گوید به تجربه‌های تدریس تامل کنیم همان‌طور که خود او همت کرده و تاملاتی خواندنی و اثربخش آفریده ست.

خاکی همچنین به ما درس‌هایی درباره درس دادن می‌دهد. آن هم به شیوه‌ای موجز و کوتاه. گویی مجموعه کلمات قصار و گزین‌گویه‌هاست. او ما را به پرسیدن دعوت می‌کند. فصل به فصل پرسش‌های کلیدی برای “تامل و کند و کاو” مقابل ما قرار می‌دهد.

استاد میرجلال‌الدین کزازی و استاد محمود مهرمحمدی و من، پیشگفتارهای کوتاه به تدریس ترازمند نوشته‌ایم. ما گواهی می‌دهیم که تدریس ترازمند، برای بهبود آموزش و بالا بردن کیفیت تدریس در دانشگاه و مدرسه، مفید و ضروری است.

ساختار کتاب، جالب است. قبل از ارائه ۱۰۱ آموزه، خاکی مباحث مهمی درباره “روش‌شناسی آموزه‌یابی” خود ارائه می‌کند که می‌تواند راهنمای عملی برای معلمان و مدرسان دانشگاه باشد اگر آنها بخواهند مانند خاکی تجربه‌های تدریس‌شان را ارتقا داده و بنویسند. همچنین خاکی آموزه‌ها را در دو بخش سازمان داده است ” آموزه‌های منشی” و ” آموزه‌های روشی”. بخش دیگر کتاب، شش پیوست کوتاه است که در آن داستانک‌های آموزنده و خواندنی از تجربه‌های تدریس خاکی است.

کوتاه کنم؛ شما را دعوت می‌کنم که نه تنها تدریس ترازمند را بخوانید بل، بکوشید به همه‌ی معلمان و مدرسان دانشگاه که دوست‌شان دارید و گمان می‌کنید می‌توانند و علاقمندند دانشجویان بهتری تربیت کنند و روح غمخواری برای تربیت نسل جدید در آنها هست و همه آنهایی که ایران عزیز ما را دوست دارند، این کتاب را به آنها هدیه دهید.

نعمت‌الله فاضلی ۱۴۰۲/۰۲/۲۰