بررسی اختلال بیش فعالی (ADHD) و علل آن
روحاله یزدانی، رئیس گروه بیماریهای غیرواگیر دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی در گفتوگو با ایسنا:
منبع: آیهوش
اختلال نقص توجه و بیشفعالی (ADHD) الگویی از مشکلات است که معمولاً در کودکی ایجاد می شود. معمولاً والدین و معلمان با این علایم که کودک، بیش از حد معمول فعالیت و تحرک دارد، دائم حواسش پرت میشود، نمیتواند حتی برای مدت کوتاهی مشغول یک کار ثابت باشد، تکانشی است یعنی بدون فکر و ناگهانی دست به کاری میزند و تمرکز کردن برایش خیلی سخت و دشوار است، متوجه بیش فعالی کودک میشوند.
بسیاری از ما حداقل برخی علائم یاد شده را در خود داریم ولی دچار اختلال نقص توجه و بیش فعالی نیستیم. زمانی میتوان گفت فردی به ADHD مبتلاست که علائم ذکر شده، ارتباطش با سایر افراد یا وضعیت شغلی یا تحصیلیاش را دچار مشکل کند.
این اختلال با افزایش سن بهتر میشود ولی ممکن است در بزرگسالی هم ادامه پیدا کند، در این صورت معمولاً بیشفعالی تخفیف پیدا میکند ولی رفتارهای تکانشی، ضعف تمرکز و ریسکپذیری ممکن است بدتر شود. این مسائل ممکن است با یادگیری، کار و نحوه ارتباط فرد با دیگران تداخل پیدا کند.
افسردگی، اضطراب، اعتماد به نفس پایین و سوء مصرف مواد در بزرگسالان مبتلا به ADHD شایع است. در پاسخ به این سوال که اختلال نقص توجه و بیش فعالی چطور تشخیص داده میشود باید گفت: اگر شما در سنین کودکی و نوجوانی هستید و احساس میکنید مشکلاتی که به آنها اشاره شد در شما وجود دارند، میتوانید به سرویسهای خدمات سلامت روان کودکان و نوجوانان (CAMHS) یا سرویس خدمات کودکان مراجعه کنید.
کارکنان متخصص برای شما یک مصاحبه تشخیصی یک تا دو ساعته انجام میدهند و راجع به اوایل کودکی و مشکلات فعلی شما از خانواده یا مدرسهتان اطلاعاتی میگیرند و اگر با گذشت زمان و در صورتی که علایم اختلال تا بزرگسالی ادامه پیدا کند، فرد از سرویسهای خدمات کودکان و نوجوانان به سرویسهای خدمات بزرگسالان منتقل میشود.
به نظر میرسد این اختلال در پسرها بیش از دخترها وجود داشته باشد، از طرفی حدود ۳ تا ۵ نفر از هر ۱۰۰ کودک دبستانی به ADHD مبتلا هستند و بیش از ۲ نفر از هر ۳ کودک مبتلا به ADHD تا دوره نوجوانی همچنان علامتدار باقی میمانند که این میزان در بزرگسالی به ۲ نفر از هر ۳ نفر میرسد.
اگر به این اختلال مبتلا باشید متوجه میشوید که بیدقت هستید، به جزئیات توجه نمیکنید، به خصوص در مواردی که احساس میکنید موضوع کسلکننده است حواستان به راحتی پرت میشود. افراد مبتلا به این اختلال برایشان سخت است که به صحبت دیگران گوش کنند، به همین خاطر مرتب حرفها را قطع میکنند.
به نظر میرسد که ژنها در ایجاد این اختلال نقش داشته باشند و در یک سوم موارد حداقل یکی از والدین فرد مبتلا، علائم مشابهی داشته است. به نظر میرسد در صورتی که مادر در حین بارداری یا زایمان دچار مشکلاتی شده باشد، احتمال ایجاد ADHD در کودک بیشتر شود که این مشکلات شامل مصرف مواد یا دارو در حین بارداری، وزن کم نوزاد در حین تولد، عفونتهای مغزی، تماس با سموم یا برخی شرایط استرسزا برای مادر است.
بزرگسالان میتوانند در این مورد با روان پزشک صحبت و سود و زیانهای درمانهای طبی و روان درمانی را مرور کنند و هر یک از این درمانها را به تنهایی یا توأم با هم انجام دهند.